Tâm hồn trẻ thơ như tờ giấy trắng, rất non nớt, rất trong sáng và rất dễ tiếp thu những cái tốt cũng như những cái xấu từ bên ngoài. Nếu như chúng ta không biết cách uốn nắn và dạy dỗ trẻ đúng cách thì sẽ gây khó khăn cho các bậc học sau.
Chính vì vậy mà người lớn chúng ta cần phải rèn luyện những thói quen tốt cho trẻ ngay từ nhỏ. Nhưng trước sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của nền kinh tế hiện nay thì rất nhiều các bậc phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm đến con. Và cũng không ít trẻ mầm non vì quá được cưng chiều, cha mẹ làm thay hết mọi việc nên trẻ có thói quen ỷ lại và chỉ biết trông chờ người khác phục vụ. Thiếu kỹ năng tự phục vụ sẽ dẫn đến trẻ lười biếng, thụ động và sẽ gặp khó khăn khi tham gia vào các hoạt động của tập thể. Vì vậy việc giáo dục kỹ năng sống nói chung và kỹ năng tự phục vụ nói riêng là vô cùng cần thiết đối với trẻ mầm non. Như ông bà xưa thường nói “ dạy trẻ từ thưở lên ba”
Nếu các con không có kĩ năng tự phục vụ bản thân, các con sẽ không thể chủ động và tự lập trong cuộc sống hiện đại. Hiểu rõ được vấn đề đó, CBGV trường MN Thuỵ Hải luôn quan tâm đến những biện pháp dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ. Nó giúp trẻ hình thành những thói quen tốt ngay từ nhỏ, trẻ có sự chủ động trong cuộc sống sau này.
Ngoài những thói quen vệ sinh ở lớp, giáo viên thường xuyên rèn cho trẻ những thói quen vệ sinh sau:
- Trẻ tự rửa mặt, rửa tay: trước khi ăn, sau khi đi đại tiện, tập chải đầu, đánh răng.
- Có ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng, tôn trọng người khác như: không khạc nhổ bậy, không vứt rác ra lớp học, nơi công cộng, biết sử dụng nước sạch.
- Trẻ biết tự mặc quần áo.
- Biết gấp cất trải nệm, gối.
- Biết giữ nhà cửa, đồ dùng đồ chơi gọn gàng sạch sẽ. Biết giúp cô lau bàn ghế, rửa đồ chơi, xếp lại giá đồ chơi gọn gàng ngăn nắp.
- Khi ra nắng biết đội mũ nón và biết mặc áo mưa khi trời mưa.
- Trẻ bắt đầu hình thành vững chắc các quy tắc vệ sinh cá nhân và nếp sống văn minh.
Bên cạnh những hoạt động rèn thói quen cho trẻ, giáo viên đã hình thành cho trẻ thành những kỹ năng tự phục vụ:
- Trẻ phải thành thạo các kỹ năng thực hành vệ sinh cá nhân.
- Biết giúp cô giặt khăn, phơi khăn.
- Biết dùng tay - khăn che miệng khi hắt hơi, ho, ngáp, hỉ mũi…
Để trẻ có được những kỹ năng sống tự phục vụ, GV trường xây dựng kế hoạch cụ thể theo thời gian biểu trong ngày:
*Giờ đón trẻ:
- Khi đón trẻ vào lớp nhắc trẻ phải chào bố, mẹ, ông, bà, anh, chị ; chào cô, hướng dẫn trẻ xếp mũ nón, cặp vào tủ, hướng dẫn trẻ xếp dép đúng chân ngay ngắn lên kệ dép và lấy dép đi trong lớp đúng ký hiệu của mình.
* Giờ ăn trưa:
- Dạy trẻ rửa tay, lau mặt, mời cô, các bạn, cầm muỗng đúng tay.
- Ăn nhai từ tốn, không nhai nhồm nhoằm và nuốt vội.
- Không ngậm thức ăn lâu trong miệng – không vừa ăn vừa chơi, vừa nói chuyện, đi lại lung tung ,tự xúc ăn .
* Khi trẻ uống nước:
Dạy và nhắc trẻ uống nước từ từ, không làm đổ, không làm rơi cốc, không rót nước quá đầy, không thò tay vào thùng chứa nước …..
* Hoạt động vệ sinh rửa tay - rửa mặt:
- Hướng dẫn trẻ Rửa tay - rửa mặt đúng cách, đúng kỹ năng vệ sinh tay - mặt.
- Tạo cho trẻ thành 1 thói quen rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, khi tay bẩn....
- Trẻ biết lau miệng,rửa mặt đúng cách.
* Dạy trẻ biết tự mặc quần áo:
Trang phục quần áo gọn gàng sạch sẽ - không mặc quần áo bẩn, rách, đứt cúc, không ngồi lê trên sàn đất hoặc bôi bẩn vào quần áo - thường xuyên tắm rửa thay quần áo.
Ví dụ: Cho trẻ xem tranh ảnh các bạn nhỏ ăn mặc quần áo sạch sẽ khi đi học, khi đi đến những nơi công cộng hoặc dự lễ hội.
* Giờ đón và trả trẻ:
- GV trao đổi với phụ huynh cùng với cô giáo dục các cháu kỹ năng tự phục vụ của trẻ.
- Nhắc nhở phụ huynh cho con tự cất đồ dùng cá nhân của mình vào đúng tủ, đúng nơi quy định, đúng ký hiệu. Bố mẹ cùng hướng dẫn con cất các đồ dùng đó ngay ngắn. Tuyệt đối bố mẹ không nên làm hộ con. Hơn nữa bố mẹ khi đưa con đi học cùng kiểm tra xem con đã cất đúng đồ dùng cá nhân của mình vào tủ của trẻ chưa.
Ví dụ: Khi trẻ đến lớp sẽ tự cầm dép của mình và cất vào chỗ có ký hiệu để dép của mình, để ngay ngắn.
* Giờ ngủ:
GV rèn cho trẻ làm giúp cô những việc vừa sức của mình và rèn cho trẻ có các thói quen tốt. Đó là cho trẻ xếp hàng đi lấy gối, xếp gối và cất gối đúng nơi quy định sau khi ngủ dậy
* Thực hiện đúng chế độ hoạt động vệ sinh của trẻ:
- Để hình thành thói quen và nền nếp thực hiện các kỹ năng cho trẻ, GV luôn thực hiện đúng theo lịch hoạt động vệ sinh ở trường.
- Thực hiện chế độ sinh hoạt vệ sinh đều đặn, hợp lý: luôn luôn tổ chức cho trẻ thực hiện các thao tác vệ sinh đúng giờ, chú ý quan sát, theo dõi trẻ để kịp thời nhắc nhở trẻ làm theo quy định.Nhắc nhở trẻ, động viên trẻ kịp thời để trẻ tiếp thu và thực hiện tốt nhất.
Ví dụ như: Khi dậy trẻ vào các hoạt động cần dùng đến ghế để ngồi, GV sẽ rèn trẻ cách bê ghế đúng cách, bê bằng hai tay, lấy lần lượt từ trên xuống, không chen lấn nhau khi lấy.
Và khi cất ghế trẻ cũng phải bê ghế hai tay, xếp lần lượt, ngay ngắn, đúng nơi quy định, không xếp quá cao.
Để trẻ dễ nhớ, dễ thực hiện thì khi dậy trẻ kỹ năng GV còn cụ thể hoá những hoạt động đó bằng những bài thơ, đồng dao..... Trẻ sẽ đọc thơ , đồng dao và làm theo.Như vậy trẻ sẽ sẽ rất hứng thú vì trẻ vừa đọc thơ và vừa được diễn lại.
Với sự tích cực của CBGV, sự phối kết hợp với phụ huynh học sinh trong việc rèn kỹ năng sống,kỹ năng tự phục vụ cho trẻ đã đạt được những kết quả tốt đẹp:
100% trẻ thích đến trường
100% trẻ đều được cha mẹ tạo điều kiện và khuyến khích khơi dậy tính tò mò, phát triển trí tưởng tượng, năng động, mạnh dạn, tự tin.
100% trẻ có thói quen lao động tự phục vụ bản thân, được rèn luyện kỹ năng tự lập; kỹ năng nhận thức; kỹ năng vận động thô, vận động tinh thông qua các hoạt động hằng ngày trong cuộc sống của trẻ.
100% trẻ được giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, được bảo vệ sức khỏe, được bảo đảm an toàn, phòng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu đồ phát triển.
Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt từ 95 % trở lên và ít gặp khó khăn khi đến lớp, có kỹ năng lao động tự phục vụ.